...προσήκει επί των κινδύνων την ανδρείαν ενδείκνυσθαι...                 Δημοσθένης

...στην ώρα των κινδύνων πρέπει να αποδεικνύετε την ανδρεία σας... 

Έχοντας κατά νουν πάντα ότι ο μοντελισμός είναι και Ιστορία, θέλησα να αναπαραστήσω ένα θρυλικό αεροπλάνο των ένδοξων ημερών του πολέμου των Αλβανικών βουνών. Πρόκειται για το HENSCHEL Hs-126 με τα διακριτικά Σ33 που με χειριστή τον αείμνηστο Υποσμηναγό Νανόπουλο Σπυρίδωνα και παρατηρητή τον αείμνηστο Σμηναγό Παληατσέα Δημήτριο, έγραψαν τη δική τους Ιστορία στις χρυσές σελίδες του Έπους του 1940-41.

Από τις πρώτες ημέρες του Δεκεμβρίου του 1940, ένα αεροπλάνο τύπου, HENSCHEL Hs-126 με χαρακτηριστικά Σ33 της 3ης Μοίρας Στρατιωτικής Συνεργασίας με χειριστή τον Υποσμηναγό Νανόπουλο Σπυρίδωνα και παρατηρητή το Σμηναγό Παληατσέα Δημήτριο, εκτελούσε σχεδόν καθημερινά, όταν το επέτρεπε ο καιρός, περιπολίες πάνω από το Αλβανικό μέτωπο και κυρίως στην περιοχή Πόγραδετς . Ένας από τους Έλληνες στρατιώτες, που απομονωμένοι και σχεδόν καθηλωμένοι σε κάποιο σημείο του μετώπου, παρακολουθούσαν από το έδαφος το μικρό αεροπλάνο, διηγείται, και τη διήγησή του μας μεταφέρει ο Σμήναρχος ε.α. Ανάργυρος Κουγιούφας:

"Την εποχή εκείνη, λέγει ο αφηγητής, βρισκόμουνα με το απόσπασμά μου στον τομέα του Πόγραδετς. Η γραμμή των χαρακωμάτων μας περνούσε καμμιά δεκαπενταριά χιλιόμετρα δυτικά του χωριού, κι ήταν σκαμμένη, όπως μπορεί να ιδεί κανείς ρίχνοντας μία ματιά στο χάρτη της περιοχής, σε ορεινό έδαφος με υψόμετρο γενικά πάνω απ' τα χίλια μέτρα. Το χιόνι εκεί είχε σκεπάσει τα πάντα σε ύψος που ξεπέρναγε τη μέση ενός κανονικού ανθρώπινου αναστήματος. Ο τόπος ήταν εντελώς έρημος από κάθε άλλη εκδήλωση ζωής, εκτός από τον πόλεμο . Αλλά κι αυτός, επειδή το κέντρο βάρους των επιχειρήσεων είχε μεταφερθεί στον κεντρικό τομέα, εκεί που ήμασταν εμείς είχε πάρει τη μορφή της στασιμότητας. Τα χαρακώματά μας είχαν γίνει πια μόνιμα και το ντουφεκίδι δούλευε μέρα νύχτα ιδίως εκ μέρους των Ιταλών που είχαν πυρομαχικά άφθονα. Συγκοινωνίες δεν υπήρχαν, η τροφή ήταν πάντα περιορισμένη και η επικοινωνία με τον άλλο κόσμο σχεδόν ανύπαρκτη . Πού και πού κανένα γράμμα ή κάποιο δέμα μας έφερνε τη χαρά κι ύστερα πάλι έπεφτε το σκοτάδι, η ερημιά. Ερχόντουσαν μέρες που νομίζαμε πως θεοί και δαίμονες κει πάνω μας είχαν λησμονήσει!

Την απελπιστική αυτή μονοτονία της ζωής ήλθε να διακόψει κάποιο Δεκεμβριανό πρωινό η εμφάνιση ενός αεροπλάνου. Ξεμύτισε κάπως απρόοπτα από το Βοριά, πίσω από την πλαγιά ενός βουνού, μπήκε σε χαμηλό ύψος μέσα στη χαράδρα που αποτελούσε τη νεκρή ζώνη μεταξύ μας και της απέναντι Ιταλικής γραμμής κι ερχόταν κατά μήκος των χαρακωμάτων μας. Πετούσε αργά και ήσυχα κι ο βόμβος δεν είχε σχεδόν τίποτε πολεμικό. Ήταν ένα ελαφρό μονοπτέρυγο αεροπλάνο, προφανώς αναγνωριστικό. Φυσικά την εθνικότητά του δεν την ξέραμε κι έτσι με την εμφάνισή του λάβαμε τα μέτρα μας. Όμως την ώρα που περνούσε από πάνω μας είδαμε τις κυανόλευκες Ελληνικές κονκάρδες στα φτερά και τους δύο αεροπόρους να μας χαιρετούν κινώντας τα χέρια τους κι αναθαρρήσαμε . Στη μέση του σκάφους είχε με μεγάλα γράμματα τα διακριτικά του "Σ33". Στον απόμερο εκείνο τομέα, μέσα στη λευκή απεραντοσύνη του χιονιού, όπου ήμασταν απομονωμένοι μ' έναν ύπουλο εχθρό διαρκώς απέναντί μας, η εμφάνιση του αεροπλάνου μας και ο ουρανόπεμπτος εκείνος χαιρετισμός των δικών μας αεροπόρων γέμισε τα φανταράκια μας με ακράτητο ενθουσιασμό . Δίκοχα και μαντήλια ανέμιζαν τρελά στον αέρα και ένα ατέλειωτο "Ζήτω" έκανε την χαράδρα ν' αντιλαλεί χαρμόσυνα. Εννοείται πως οι Ιταλοί δεν άργησαν να χαιρετήσουν κι αυτοί κατά τον τρόπο τους : Τουφέκια, πολυβόλα κι αντιαεροπορικά άρχισαν να ρίχνουν βροχή από βλήματα κατεπάνω του . Σωστή αποθέωση πυρός. Μ 'όλα ταύτα εκείνο προχωρούσε, το ίδιο ήρεμο, το ίδιο ξένοιαστο χωρίς καμία αλλαγή της πορείας του. Θάλεγε κανείς πως οι δύο άνθρωποι που ήσαν εκεί πάνω δεν λάβαιναν καθόλου υπόψη τους την πύρινη βροχή που τους χτυπούσε. Έτσι ήρεμα προχώρησε προς το Νοτιά κατά μήκος των Ιταλικών χαρακωμάτων μέχρι που κόντεψε να χαθεί από τα μάτια μας. Εκεί πέρα έκανε ολόκληρη στροφή και ξαναγύρισε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ξαφνικά το είδαμε να χαμηλώνει και να πολυβολεί τα εχθρικά χαρακώματα με αλλεπάλληλες ριπές, ύστερα πήρε γραμμή προς το μέρος μας, έκανε δυο τρεις στροφές από πάνω μας κι αφού μας χαιρέτησε πάλι τράβηξε πάλι κατά το Βοριά, ώσπου χάθηκε πίσω από την πλαγιά του βουνού, όπου είχε κάνει την εμφάνισή του.

Ολόκληρη την ημέρα την περάσαμε συζητώντας για το αεροπλάνο, πώς πρωτοφάνηκε, πώς πέρασε από πάνω μας, πώς πυροβόλησε, πώς έφυγε. Πιο πολύ όμως μας είχε κάνει εντύπωση η αδιαφορία των επιβατών του προς
τα εχθρικά πυρά. Φάνηκε καθαρά πως κατά την πρώτη τους διέλευση οι αεροπόροι θα έκαναν αναγνώριση του εχθρού και θα εσημείωναν πάνω στο χάρτη τις θέσεις του. Η δουλειά αυτή βέβαια τους εμπόδιζε να χτυπήσουν, κι ήσαν υποχρεωμένοι να δέχονται ολόκληρη τη βροχή εκείνη των βλημάτων με στωικότητα και απάθεια έως ότου τελειώσουν τη δουλειά τους.
Την άλλη μέρα το πρωί, την ίδια σχεδόν ώρα, ξανακούστηκε ο γνώριμος βόμβος και το "Σ33" ξαναφάνηκε ξεμυτίζοντας απ' το ίδιο πάλι μέρος, μπήκε ξανά στη χαράδρα κι ακολούθησε το χθεσινό του δρομολόγιο απ' το ίδιο πάντα χαμηλό ύψος. Τη φορά τούτη το παρέλαβαν ακόμη ενωρίτερα τα εχθρικά αντιαεροπορικά, τα πολυβόλα και τα ντουφέκια. Οι φαντάροι μας φανατίστηκαν τόσο ώστε άρχισαν κι αυτοί ντουφεκίδι, προς τα χαρακώματα των Ιταλών με την ελπίδα πως θα εξανάγκαζαν τα πολυβολεία τους να σιγήσουν.

Όμως οι Ιταλοί ταμπουρωμένοι βαθιά στις θέσεις τους κι αόρατοι έριχναν εντελώς ασφαλισμένοι. Και δεν αραίωσαν τα πυρά τους παρά μόνο όταν το αεροπλάνο μας ξαναπήρε το δρόμο του γυρισμού, κι απομακρύνθηκε, αφού όμως προηγουμένως επολυβόλησε κι αυτό με τη σειρά του τα εχθρικά χαρακώματα. Όταν πέρασε από πάνω μας έκανε πάλι δυο-τρείς στροφές, για να μας χαιρετήσει κι εξαφανίστηκε πετώντας προς το ίδιο σημείο απ' όπου είχε κάνει την εμφάνισή του. Η ιστορία τούτη έγινε πια καθημερινή. Κάθε πρωί την ίδια πάντα ώρα το "Σ33" εμφανιζόταν απ 'το ίδιο σημείο της οροσειράς και τα πράγματα εξελίσσονταν με τη συνηθισμένη πια τάξη τους. Η χαρά της εμφάνισής του παραχωρούσε γρήγορα τη θέση της στην αγωνία που μας κατείχε έως ότου τελειώσει τη διαδρομή του προς το Νοτιά, καθ' όλη τη διάρκεια της οποίας χτυπιόταν από τα εχθρικά πυρά. Ύστερα επακολουθούσε η ικανοποίησή μας όταν βλέπαμε τους αεροπόρους μας να ανταποδίδουν το χτύπημα και να απομακρύνονται προσφέροντάς μας τον απαραίτητο χαιρετισμό. Το "Σ33" μας είχε γίνει πια ένας αχώριστος φίλος. Μεταξύ μας και των αγνώστων εκείνων αεροπόρων είχαν αναπτυχθεί δεσμοί αγάπης που όλο και μεγάλωναν με την καθημερινή τους παρουσία " .

Όπως προαναφέρθηκε, στις 6 Ιανουαρίου, περισσότερο από ένα μήνα μετά την πρώτη του εμφάνιση, το Σ33 επλήγη από εχθρικά πυρά και χάθηκε στο βάθος της χαράδρας, παρασύροντας στο θάνατο το πλήρωμα. Ο απλός στρατιώτης του '40, που γι' αυτόν το μικρό αεροπλάνο ήταν η μόνη σύνδεση με τον υπόλοιπο κόσμο, κλείνει έτσι τη διήγησή του :
''Είχε μπει πια ο Γενάρης κι οι επισκέψεις του "Σ33" εξακολουθούσαν. Μια μέρα όμως, σημαδεμένη μέρα αυτή, καθώς φάνηκε πάλι απ' τη συνηθισμένη πλαγιά του βουνού και μόλις είχε προχωρήσει στη χαράδρα ακούστηκε απ' τις αντικρινές γραμμές μία κανονιά. Δεν χρειάστηκε την ημέρα αυτή να ριχτεί άλλη . Το βλήμα χτύπησε το αεροπλάνο κατάστηθα, το συνέτριψε κι αμέσως άρχισε να πέφτει κατακόρυφα προς το έδαφος τυλιγμένο στις φλόγες και στους καπνούς. Κλείσαμε άθελά μας τα μάτια, κι όταν τα ξανανοίξαμε το είδαμε να χάνεται στο βάθος της χαράδρας. Ποτέ δε θα ξεχάσω τις απελπισμένες κραυγές των φαντάρων μας, που σαν πελώριοι αναστεναγμοί κάλυψαν τη χαράδρα, όπως ακόμα δε ξεχνώ τη θλίψη που σκόρπισε γύρω μας η τραγική αυτή σκηνή, όχι, μόνο για πολλές μέρες, αλλά για όλη μας την κατοπινή ζωή".

Σύμφωνα με έκθεση που υπέβαλε προς την ΑΔΑΣ ένας Ιταλός στρατιώτης, που αυτομόλησε αργότερα από τον Ιταλικό Στρατό και ήταν αυτόπτης μάρτυρας της κατάρριψης του αεροπλάνου, το Σ33 εβλήθη από ελαφρύ αντιαεροπορικό μεμονωμένο πυροβόλο της ιταλικής πυροβολαρχίας συνοδείας του 208ου Συντάγματος Πεζικού της Μεραρχίας.
Ο Σμηναγός Παληατσέας Δημήτριος και ο Υποσμηναγός Νανόπουλος Σπυρίδων, πλήρωμα του θρυλικού Σ.33, ως ηθική ανταμοιβή για τη συνολική τους δράση στις επιχειρήσεις του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, προήχθησαν μετά θάνατον στον επόμενο βαθμό και τιμήθηκαν με το Σταυρό Ιπταμένου .

Αυτή ήταν η Ιστορία του Σ33 που περιγράφεται με αυτά τα πολύ γλαφυρά χρώματα στον Τρίτο τόμο σελίδες 246-248 της Ιστορίας της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας της ΔΙ/ΓΕΑ.

Σμηναγός

Νανόπουλος Σπυρίδων

Επεσε μαχόμενος υπέρ Πατρίδος στις 6 Ιανουαρίου 1941

Επισμηναγός 
Παληατσέας

Δημήτριος
Επεσε μαχόμενος υπέρ Πατρίδος στις 6 Ιανουαρίου 1941

O Επισμηναγός Παληατσέας Δημήτριος γεννήθηκε το 1901 στην Πλάτσα Μεσσηνίας.
Τον Ιανουάριο του 1926, από το Ναυτικό όπου υπηρετούσε, μετατάχθηκε στα μόνιμα στελέχη της Ναυτικής Αεροπορίας ως οδηγός αεροπόρος παίρνοντας το πτυχίο του τον Οκτώβριο του 1927. Κατά την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου υπηρετούσε στην 3η Μοίρα Παρατηρήσεως που δρούσε στο Πόγραδετς.
Σκοτώθηκε στις 6 Ιανουαρίου 1941 στο Πογραδετς, αφού ήταν ο ένας εκ των δύο Ηρώων του Σ33.

Ο Σμηναγός Νανόπουλος Σπυρίδων γεννήθηκε το 1909 στο Λεόντιο Κορινθίας.
Τον Μάιο του 1927 κατατάχθηκε στη Στρατιωτική Σχολή Αεροπορίας. Αποφοίτησε τον Ιούνιο του επόμενου έτους με τον βαθμό του Λοχία και πτυχίο χειριστή αεροπόρου. Κατά την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου υπηρετούσε στην 3η Μοίρα Παρατηρήσεως που δρούσε στο Πόγραδετς. Σκοτώθηκε στις 6 Ιανουαρίου 1941 στο Πογραδετς.
Ο Σμηναγός Νανόπουλος Σπυρίδων ήταν πατέρας του επίσης πεσόντα αξιωματικού της Π.Α. Ανθυποσμηναγού (Ι) Νανόπουλου Κωνσταντίνου. Ο Κωνσταντίνος Νανόπουλος σε ηλικία μόλις πέντε ετών έχασε τον πατέρα του Σπυρίδωνα που ήταν ο έτερος των δύο Ηρώων του Σ33. Εισήλθε στη Σχολή Αεροπορίας στις 4 Οκτωβρίου 1956, με την 30η σειρά Ικάρων και απεφοίτησε στις 25 Σεπτεμβρίου 1959 με το βαθμό του Ανθυποσμηναγού (Ι). Εν συνεχεία τοποθετήθηκε στην 341 Μοίρα και επελέγη σαν αναπληρωματικός χειριστής του Ακροβατικού σμήνους F-86E Αcroteam, από τον ιδρυτή του και πρώτο αρχηγό της Ελληνικής φλόγας, τότε Eπισμηναγό (I) Ηλία Τσαμουσόπουλο.
Κατόπιν μετατίθεται στην 342 ΜΑΗ όπου συγκεντρώνονται οι χειριστές του Αcroteam στην 114 ΠΜ.
Από τον Σεπτέμβριο του 1961 στην επίδειξη του Αcroteam στο Μόναχο o Ανθυποσμηναγός (Ι) Νανόπουλος Κωνσταντίνος, συμμετέχει σαν βασικός χειριστής της Ελληνικής Φλόγας.
Στις 26 Ιανουαρίου 1962 κατά τη διάρκεια διατεταγμένης πτήσεως σχηματισμού, μαζί με τον Ανθυποσμηναγό (Ι) Δεμάγκο Ιωάννη, το αεροσκάφος του F-86E προσέκρουσε σε λόφο, δυτικά του αεροδρομίου της 114 Πτέρυγας Μάχης (Τανάγρα) και συνετρίβη. Ήταν ο δεύτερος Ιπτάμενος της οικογένειας που έπεσε στο βωμό της Τιμής.

Ένα ακόμη Henschel He-126Κ-6 όπως είναι η πλήρης κωδικοποίηση του τύπου 

• Ρόλος: Βομβαρδιστικό / Αναγνωριστικό
• Διαστάσεις: : Εκπέτασμα 14.50m, Mήκος 10.85m, Ύψος 3.75m
• Κινητήρας: 1 x Bramo 323A-2 Fafnir (900 hp)
• Οπλισμός: 3 × 7.92mm πολυβόλα τύπου FN-Browning, 330 lb φορτίο βομβών
• Πλήρωμα: 2
• Αριθμός: 16
• Χώρα Κατασκευής: Γερμανία
• Περίοδος χρήσης: 1939 – 1941
Το Henschel Hs 126K-6 ήταν το πλέον σύγχρονο αεροπλάνο στο οπλοστάσιο της Πολεμικής Αεροπορίας το 1940, με 16 συνολικά αεροπλάνα να παραδίδονται το Δεκέμβριο του 1939. Ήταν από τα λίγα αεροπλάνα της περιόδου που παραδόθηκαν πλήρως εξοπλισμένα και συνοδεύονταν από ελληνικές μεταφράσεις των γερμανικών τεχνικών εγχειριδίων. Έφερε δύο πολυβόλα εμπρόσθιας βολής και ένα πολυβόλο σε περιστρεφόμενη βάση για τον παρατηρητή, ενώ μετέφερε διάφορα είδη εγχώρια κατασκευασμένων βομβών.
Τα Hs 126K-6 χρησιμοποιήθηκαν από τα 3.1 και 3.2 Ανεξάρτητα Σμήνη σε αποστολές παρατήρησης και αναγνώρισης κατά τον Ελληνο-ιταλικό πόλεμο.

Πηγή: https://www.haf.gr/history/historical-aircraft/henschel-hs126k-6/

Σχηματισμός Ελληνικών Henschel He-126K-6
(Ιστορία της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας Τόμος Γ! Σελ.181)

HOME